Czy luty zaskoczy nas zimową aurą?

Półmetek sezonu zimowego dopiero przed nami i śnieżne krajobrazy, za wyjątkiem obszarów górskich, były jak dotąd jedynie chwilowe. Od 3 lutego swoje ferie zimowe zaczynają takie województwa jak: dolnośląskie, mazowieckie, opolskie i zachodniopomorskie, lecz czy te ferie okażą się zimowe nie tylko z nazwy?

Zima w lutym i amerykańskie prognozy sezonowe

Z początkiem grudnia 2024 r. opublikowane zostały wyniki amerykańskiej, długoterminowej prognozy modelu CFS na sezon zimowy dla Europy, obejmującej miesiące: styczeń, luty i marzec. Poniższa mapa z 3 grudnia 2024 r. przedstawia średnią prognozowaną wartość temperatury powietrza zimą znajdującą się powyżej średniej z okresu 1984-2009 r., co zapowiadało ciepłą zimę. Należy jednak pamiętać, że przedstawione mapy zawierają wartości średnie dla danego okresu, w związku z czym opisują jedynie sytuacje przeważające, a nie dokładny przebieg wartości temperatury.

Wyniki przedstawiono również na mapach zawierających średnią temperaturę dla poszczególnych miesięcy zimowych, a nadzieję na dłużej utrzymującą się zimową aurę dawał tylko luty. Mapa zamieszczona poniżej przedstawia średnią temperaturę powietrza na poziomie 850 hPa właśnie w lutym. Kolor biały odpowiada temperaturze powietrza znajdującej się w średniej dla okresu 1984-2009 r. Z kolei niebieskie linie oznaczają „korytarz” chłodu, jaki miałby się w lutym utworzyć nad obszarem Europy wschodniej, centralnej i południowej, do której z północy i północnego wschodu docierałyby chłodne masy powietrza.

Powstawanie prognoz sezonowych

Odkryto, że bezpośredni wpływ na temperaturę i wielkość opadów w Europie ma wskaźnik Oscylacji Atlantyku Północnego (NAO). Opisuje on odchylenie średniej różnicy ciśnienia pomiędzy stacjami zlokalizowanymi na Azorach (w obrębie Wyżu Azorskiego) i na Islandii (w obrębie Niżu Islandzkiego). W zależności od wartości tego wskaźnika występuje dodatnia lub ujemna faza NAO:

Jak już opisywaliśmy, za to czy zima jest śnieżna i mroźna, czy raczej ciepła i deszczowa odpowiedzialna jest cyrkulacja powietrza, a NAO stanowi jedno z ogniw odpowiadających za cyrkulację w strefie umiarkowanych szerokości geograficznych półkuli północnej. Dodatnia (pozytywna) faza NAO powoduje występowanie wyższej od średniej wieloletniej temperatury powietrza w północnej Europie i niższej w Europie południowej, a w trakcie trwania negatywnej fazy NAO sytuacja kształtuje się odwrotnie. Oscylacje występują również w innych częściach naszego globu, są to np. zjawiska El Niño i La Niña i wpływają one na warunki atmosferyczne w regionie swojego występowania. Na podstawie długoterminowych prognoz tych oscylacji, będących elementami ogólnej cyrkulacji atmosfery, tworzone są długoterminowe prognozy sezonowe.

Zima w lutym. Co na to obecne prognozy?

Cyrkulacja powietrza wraz z początkiem lutego zmieniła się na północną, co spowodowało ochłodzenie i wystąpienie mieszanych opadów śniegu z deszczem. Ochłodzenie to okazało się jednak nie wystarczające, aby otaczająca nas przyroda znów pokryta została białym puchem. Śnieg, który spadł, nie poddał się topnieniu lokalnie na wschodzie, lecz solidną pokrywę śnieżną znajdziemy tylko w rejonach górskich. W kolejnych dniach niestety wciąż możemy się spodziewać naprzemiennego napływu ciepłych i chłodnych mas powietrza, a powrót śnieżnej i mroźnej zimy prognozowany jest obecnie dopiero w drugiej połowie lutego.

Aleksandra Kulpińska