Czy ostatnie powodzie mają związek ze zmianami klimatu? Naukowcy ostrzegają przed rosnącym zagrożeniem

Zmiany klimatyczne stają się coraz bardziej odczuwalne na całym świecie, a ich wpływ na lokalne zjawiska pogodowe jest trudny do zignorowania. W Polsce jednym z poważniejszych problemów, z którymi zaczynamy się borykać, są coraz częstsze i intensywniejsze powodzie, a jednocześnie przeciągające się susze. Jak wskazują badania naukowców, zmiana klimatu miała znaczący wpływ na katastrofalne powodzie, które w ostatnim czasie dotknęły nasz kraj.

Wpływ zmian klimatycznych na ekstremalne zjawiska pogodowe

Z analiz ClimaMeter ( projekt badawczy finansowany przez Unię Europejską i francuskie Narodowe Centrum Badań Naukowych) wynika, że burza Boris we wrześniu 2024 była skutkiem silnej depresji atmosferycznej (-10 hPa) w Europie Wschodniej. Kontrast między zimnym powietrzem a cieplejszymi niż przeciętnie wodami Morza Śródziemnego przyczynił się do ekstremalnych opadów. Dane pokazują, że powodzie tego typu będą coraz bardziej intensywne w wyniku zmian klimatu, szczególnie przy wzroście temperatur powyżej 1,5°C.

Z analizy ekspertów ClimaMeter wynika, że niże atmosferyczne, takie jak ten, który spowodował powódź w Europie w ostatnim czasie, mają obecnie niższe ciśnienie o 2 hPa niż w przeszłości i przynoszą o 20% więcej opadów niż podobne zjawiska z lat 1979-2001. Gdyby więc burza Boris wystąpiła w końcówce XX wieku, jej skutki byłyby mniej dotkliwe, ponieważ opady i intensywność zjawiska byłyby słabsze.

Rosnące temperatury przyczyniają się do destabilizacji tradycyjnych wzorców pogodowych, co prowadzi do ekstremalnych warunków, takich jak intensywne deszcze na małych obszarach. Skutkuje to szybkim gromadzeniem się wody w rzekach i potokach, co wywołuje powodzie .

– Zmiana klimatu wpłynęła na powódź w 100%. I nie ma potrzeby doszukiwać się w tym żadnych innych przyczyn. Tak wysokie sumy opadów i w takiej cyrkulacji powietrza w tym okresie roku nie występowały u nas nigdy – stwierdza dr hab. Mateusz Grygoruk, profesor SGGW i wiceprzewodniczący Państwowej Rady Gospodarki Wodnej w rozmowie z Nauką o Klimacie.

Jak zauważają eksperci z portalu Nauka o Klimacie, zmiany klimatyczne nie tylko zwiększają częstotliwość intensywnych opadów, ale również wpływają na sposób, w jaki nasze systemy hydrologiczne radzą sobie z nadmiarem wody. W Polsce, mimo że infrastruktura przeciwpowodziowa jest stale modernizowana, zmiany klimatu stawiają przed nią nowe wyzwania. Rzeki, które przez lata pozostawały stabilne, teraz stają się bardziej narażone na wylewy, zwłaszcza w rejonach miejskich, gdzie szybkie spływy wód deszczowych obciążają systemy kanalizacyjne .

Co można zrobić, aby zminimalizować ryzyko?

Aby zminimalizować skutki zmian klimatu, konieczne są kompleksowe działania adaptacyjne. Z jednej strony powinniśmy dążyć do redukcji emisji gazów cieplarnianych, aby spowolnić tempo zmian klimatycznych. Z drugiej strony konieczne są inwestycje w infrastrukturę, która będzie w stanie sprostać nowym wyzwaniom. Naukowcy zwracają uwagę na potrzebę budowy zbiorników retencyjnych, modernizacji wałów przeciwpowodziowych oraz wprowadzenia lepszych systemów ostrzegania przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi .

Podsumowując, jak wynika z analiz przedstawionych przez naukowców na naukaoklimacie.pl, zmiany klimatu mają wyraźny wpływ na wzrost ryzyka powodzi w Polsce. Choć sytuacja jest alarmująca, odpowiednia adaptacja, modernizacja infrastruktury oraz działania mające na celu redukcję emisji mogą znacząco zmniejszyć zagrożenie. Ważne jest jednak, aby działania te były podejmowane jak najszybciej, zanim zmiany klimatyczne staną się jeszcze bardziej nieodwracalne.

 

Autor: Joanna Wnuk

Źródło: https://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/naukowcy-o-powodzi-w-polsce-zmiana-klimatu-wplynela-na-katastrofe

https://www.climameter.org/20240913-15-storm-boris