Obserwuj niebo! Oto oznaki gwałtownej zmiany pogody

Nawet amator może zaobserwować na niebie znaki, zapowiadające gwałtowną zmianę pogody. Trzeba jedynie wiedzieć, na co zwracać uwagę. Warto być o krok do przodu i zdawać sobie sprawę ze zbliżającej się silnej burzy, czy gwałtownych opadów deszczu. Poniżej podpowiadamy, jak rozpoznać nagłą zmianę pogody.

Na terenach górskich gwałtowne zmiany pogody są wyjątkowo niebezpieczne, ale i trudne do przewidzenia. Tam bowiem, pojawienie się groźnych chmur nie wynika z ich przemieszczania się z innego terenu (to łatwo byłoby zaobserwować), ale z szybkiego procesu ich powstawania. Nagle okazuje się, że z pięknej pogody, mamy szczyty w całości pokryte chmurami, a do tego drastyczną widoczność. Podczas przepływu powietrza przez góry pojawia się składowa pionowa ruchu powietrza rzędu kilku metrów na sekundę. To, przy dużej wilgotności względnej powietrza, może prowadzić do utworzenia się chmury, której przed chwilą nie było.

Inna sytuacja jest na nizinach. Tam dużo łatwiej jest zauważyć znaki, które świadczą o zbliżającym się załamaniu pogody. Poniżej podajemy kilka przykładów zjawisk, które zwiastują załamanie pogody.

Rozrost chmur kłębiastych

Niebo usłane chmurami cumulus to nic groźnego. Co więcej, płaskie o małej rozbudowie pionowej, chmury kłębiaste stanowią potwierdzenie pięknej pogody związanej z letnim wyżem. Dopiero rozrastające się ku górze , z coraz to bardziej postrzępioną górną ich częścią, świadczą o zbliżającej się burzy.

Kowadło chmurowe

Kiedy chmura kłębiasta osiągnie swoją dojrzałość, zaczyna tworzyć się tak zwane kowadło, czyli górna część chmury burzowej. Jej powstanie związane jest z ruchem wstępującym powietrza. Kiedy ten słabnie w wyższych partiach atmosfery, chmura zaczyna rozrastać się nie ku górze, a w poziomie. Kowadło jest elementem superkomórki burzowej, zatem w obrębie jej powstania możliwe są gwałtowne burze, ulewne opady deszczu, czy gradu, a także porywisty wiatr związany z ruchami zstępującymi powietrza.

Wał szkwałowy

To kolejny zwiastun załamania pogody. Wał szkwałowy, zwany chmurą szelfową, to groźnie wyglądająca chmura w kształcie poziomego klinu. Jest on stałym elementem chmury burzowej zlokalizowanym na przedzie frontu burzowego lub superkomórki burzowej. Na linii wału szkwałowego pojawia się zazwyczaj porywisty wiatr szkwałowy oraz intensywne opady.

Pioruny i grzmoty

Światło porusza się z prędkością 300 tys. km/s i jest to najszybsza znana człowiekowi prędkość. Dźwięk jest dużo wolniejszy. Przyjmuje się, że jest to około 340 m/s. Mając tę podstawową wiedzę, możemy w przybliżeniu obliczyć, jak daleko znajduje się od nas burza. Wystarczy liczyć sekundy dzielące błyskawicę od grzmotu. Można przyjąć, że prędkość przemieszczania się dźwięku to 1/3 km na sekundę. Jeśli zatem policzymy do 3, oznacza to, że grzmot pokonał odległość około 1 km. Wszystko to orientacyjne wyliczenia, jednak coraz krótszy czas między błyskawicą, a grzmotem oznacza, że burza jest coraz bliżej nas.

Kiedy wzrasta prawdopodobieństwo burzy?

Burza związana jest z silnie rozbudowanymi chmurami Cb, wyładowaniami elektrycznymi, przejawiającymi się silnym błyskiem, oraz suchym trzaskiem lub głuchym dudnieniem, przelotnymi opadami deszczu okresami również gradu przeważnie obfitymi, porywistym wiatrem. W obserwacjach meteorologicznych burza notowana jest wtedy, gdy słyszalny jest grzmot. Jeśli odstęp czasu miedzy błyskawicą a grzmotem nie przekracza 10 sek., mamy do czynienia z burza bliską, natomiast jeśli do błyskawicy do grzmotu upłynie ponad 10 sek. mówimy o burzy odległej. Przy ciśnieniu niższym prawdopodobieństwo burzy bardzo mocno wzrasta. Maksimum występowania obserwuje się przy ciśnieniu zbliżonym do normalnego w granicach 1007-1013hPa, wtedy właśnie istnieją duże skłonności do tworzenia się burz termicznych, jest ono wyraźnie zauważalne w okresie od maja do sierpnia. Przy bardzo niskim ciśnieniu rośnie ilość burz frontowych, a prawdopodobieństwo burz osiąga swoje nowe maksimum.

Zobacz też: Jak przewiduje się deszcz?

 

Autor: Joanna Wnuk